Giám sát rác thải nhựa rạn san hô đợt 2 năm 2024 tại Vườn quốc gia Bái Tử Long

Theo báo cáo kết quả chương trình giám sát và đánh giá rác thải nhựa trên bãi biển và rạn san hô giai đoạn 2019-2022 của tổ chức bảo tồn thiên nhiên thế giới tại Việt Nam (IUCN), rác thải nhựa trên các rạn san hô được khảo sát năm 2022 chiếm trung bình 77,48% về số lượng và 55,45% về khối lượng; các loại rác thải khác như kim loại, thủy tinh, cao su, gỗ/giấy, vải và rác thải khác có số lượng không đáng kể. Rác nhựa phát sinh từ hoạt động khai thác thủy sản (lưới, dây câu, dây thừng) chiếm trung bình 50,81% về số lượng và 65,81% về khối lượng. Do đó, công tác thu gom rác nhựa đại dương tồn đọng trên các rạn san hô trong khu bảo tồn biển là hoạt động cần được ưu tiên để giảm thiểu tác động của rác thải nhựa đến các hệ sinh thái quan trọng trong khu bảo tồn biển.

Quá trình chuẩn bị

Vườn quốc gia Bái Tử Long có những hệ sinh thái đặc biệt được xếp hạng của khu vực Đông Nam Á về cả mặt đa dạng sinh học, khoa học, giáo dục, đào tạo; là trường hợp độc đáo của hệ thống các Vườn quốc gia của Việt Nam cũng như trên thế giới khi có kết hợp, giao thoa của cả 3 loại địa hình: Trên cạn, đất ngập nước và biển trong phạm vi diện tích 15.783 ha. Đồng thời, điểm độc đáo ít nơi khác có được đó là có sự kết hợp, giao thoa của địa hình đồi núi đất với núi đá vôi, từ đó hình thành nên  cả 3 hệ sinh thái điển hình và còn khá nguyên vẹn: Hệ sinh thái núi đất, hệ sinh thái núi đá vôi và hang động, hệ sinh thái biển (bao gồm các rạn san hô, cỏ biển và rừng ngập mặn). Vườn quốc gia Bái Tử Long và được Hiêp Hội các Quốc gia Đông Nam Á công nhận là Vườn Di sản ASEAN, vì vậy để bảo tồn và phát huy các giá trị cảnh quan và đa dạng sinh học độc đáo trong Vườn quốc gia Bái Tử Long thì vấn đề bảo vệ môi trường hiện nay là hết sức quan trọng và cần thiết

Rác thải ngư cụ

Thực hiện chương trình công tác năm 2024 của Ban quản lý Vườn quốc gia Bái Tử Long, phòng Bảo tồn biển, đất ngập nước đã tiến hành Chương trình giám sát rác thải nhựa rạn san hô đợt 2 năm 2024, với mục đích thu thập thông tin, dữ liệu phục vụ công tác quản lý và bảo vệ môi trường sống của các loài sinh vật biển tại Vườn quốc gia Bái Tử Long. Trong thời gian 02 ngày tiến hành giám sát hiện trường tại 02 địa điểm: Cái Lim cạn và phía tây hòn Vành, đoàn công tác của phòng Bảo tồn biển đã tổng hợp kết quả thu được kết quả giám sát tại 02 mặt cắt (hòn Vành, Cái Lim cạn) rác thải rạn san hô như sau:

Nhựa và kim loại là 02 thành phần chính được tìm thấy nhiều nhất trong tổng số các loại rác; kim loại tại bãi rạn hòn Vành con (chủ yếu là mảnh kim loại và kim loại khác):

          - Về trọng lượng: Tương ứng với tổng khối lượng của bãi rạn giám sát, thu được 444,20 gam (tương đương 0,44 kg) tổng hợp các loại rác.

- Về số lượng: Kết quả giám sát 02 mặt cắt (05m x 100m/mặt cắt) của 02 bãi rạn thu được tổng số 5 mảnh rác thải ở các kích cỡ khác nhau.

          - Rác thải nhựa và kim loại (bao gồm 2 loại): Trong đó rác thải nhựa chiếm 40% về số lượng và 31,11% về khối lượng; Kim loại có số lượng chiếm 40% và 62,58% về khối lượng; Vải chiếm 20% về số lượng, 6,30% về khối lượng.

Kết quả thu gom rác trên mặt cắt

Qua đánh giá kết quả sơ bộ trên cho thấy công tác tuyên truyền kết hợp tuần tra kiểm soát đã có sự quan tâm triển khai trong thời gian vừa qua (số lượng rác tại Vườn quốc gia Bái Tử Long năm 2024 giảm so với kết quả năm 2023), tuy nhiên để giải quyết triệt để cần có những biện pháp mạnh mẽ hơn nữa.

Phân loại rác

Trong thời gian tiếp theo Ban quản lý Vườn quốc gia sẽ tiếp tục điều tra, theo dõi để có những biện pháp phù hợp bảo vệ môi trường trong ranh giới Vườn quốc gia nói riêng và tỉnh Quảng Ninh nói chung.

Tác giả: Trần Hoài Nam