Thực hiện Kế hoạch số 402/KH-VQG ngày 22/7/2025 của Ban quản lý Vườn quốc gia Bái Tử Long; Phòng Bảo tồn biển, đất ngập nước đã triển khai đợt kiểm tra, theo dõi mô hình bảo tồn nguồn gen ốc đĩa Nerita balteata tại khu vực Vụng Cái Quýt, đảo Ba Mùn từ ngày 28/7 đến 31/7/2025.
Công tác khảo sát được tiến hành theo quy trình điều tra, đánh giá tài nguyên và môi trường biển của Viện Tài nguyên và Môi trường biển. Ba tuyến điều tra vuông góc với rừng ngập mặn, đại diện cho ba dạng cấu trúc rừng rậm, trung bình và thưa, đã được lựa chọn. Trên mỗi tuyến, bốn trạm thu mẫu diện tích 1m² được đặt tại các vị trí khác nhau, tổng cộng 12 trạm. Các mẫu ốc đĩa được thu từ bề mặt và thân cây, hốc gốc cây, sau đó tiến hành đo lường các chỉ tiêu về sinh lượng, mật độ và kích thước trung bình.
Đoàn công tác thực hiện cân, đo các chỉ số sinh lượng của loài ốc đĩa trong mô hình bảo tồn
Kết quả cho thấy, sinh lượng trung bình toàn mô hình đạt 5,47 g/m²; trong đó vùng cao triều ghi nhận giá trị cao nhất (5,3–14,1 g/m²), tiếp theo là vùng trung triều (5,3–7,97 g/m²), thấp nhất là vùng mép rừng ngập mặn (4,63–6,60 g/m²), khu vực ngoài rừng ngập mặn không ghi nhận loài, chiều cao trung bình là 22,4 mm.
Ốc đĩa bám trên các cây rừng ngập mặn trong mô hình bảo tồn
So sánh với đợt 1 năm 2025, mật độ trung bình từ 2,08 con/m² giảm xuống 1,75 con/m², và sinh lượng từ 6,40 g/m² xuống 5,47 g/m². Tuy nhiên, việc phát hiện nhiều cá thể ốc non chưa có vòng tuổi, cùng sắc tố đỏ hồng đặc trưng cho giai đoạn phát triển mạnh, cho thấy quá trình sinh sản tự nhiên của loài đang diễn ra thuận lợi.
Phát hiện các cá thể ốc đang trưởng thành và con non
Ốc đĩa là loài có giá trị kinh tế cao, được sử dụng làm thực phẩm, tuy nhiên số lượng ốc đĩa ngoài tự nhiên hiện không nhiều, do áp lực khai thác và biến đổi môi trường sống. Việc duy trì và mở rộng mô hình bảo tồn không chỉ giúp phục hồi và ổn định quần thể, mà còn góp phần giữ gìn một mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái rừng ngập mặn. Những kết quả kiểm tra trên cho thấy mô hình bảo tồn nguồn gen ốc đĩa tại đảo Ba Mùn đang phát huy hiệu quả rõ rệt, qua đó khẳng định ý nghĩa thiết thực của công tác bảo tồn đối với cả giá trị kinh tế lẫn đa dạng sinh học lâu dài.
Tác giả: Đào Thu Thuỷ
