Ngày 15/7/2025, tại trụ sở Ban Quản lý Vườn quốc gia (VQG) Bái Tử Long, đã diễn ra buổi làm việc và ký kết thỏa thuận hợp tác giữa Ban Quản lý VQG Bái Tử Long và Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam.

Quang cảnh làm việc tại buổi lễ ký kết thoả thuận hợp tác

Chủ trì buổi làm việc đồng chí Phạm Ngọc Vinh, Giám đốc Ban Quản lý VQG Bái Tử Long, tham dự có đồng chí Đinh Sỹ Nguyên, Phó Giám đốc Ban cùng lãnh đạo các phòng chuyên môn. Về phía Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, đoàn công tác do PGS.TS. Nguyễn Trung Minh, Tổng Giám đốc làm Trưởng đoàn, cùng các Phó Tổng Giám đốc PGS.TS. Vũ Văn Liên, PGS.TS. Phan Kế Long, và TS. Doãn Đình Hùng, Thư ký Hội đồng khoa học. Cùng dự còn có đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực II và Công ty Tư vấn Kiến trúc Quảng Ninh.

Đồng chí Phạm Ngọc Vinh, Giám đốc Ban quản lý VQG Bái Tử Long phát biểu tại buổi làm việc

Phát biểu tại lễ ký kết, đồng chí Phạm Ngọc Vinh khẳng định công tác bảo tàng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc lưu giữ các giá trị tự nhiên, giáo dục cộng đồng và thu hút khách tham quan, đồng thời bày tỏ mong muốn nhận được sự tư vấn, hỗ trợ chuyên môn từ Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam – đơn vị đầu ngành trong lĩnh vực xây dựng, bảo tồn và trưng bày mẫu vật.

Trong khuôn khổ buổi làm việc, các bên đã thống nhất định hướng triển khai 06 mô hình trình diễn ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong nâng cấp Nhà Bảo tàng đa dạng sinh học VQG Bái Tử Long, gồm:

1. Giá trị đặc hữu quý hiếm – sách đỏ rùa biển.
2. Hệ sinh thái tùng – áng trong lòng núi đất và núi đá vôi.
3. Sinh cảnh hệ sinh thái rạn san hô.
4. Giá trị địa chất VQG Bái Tử Long.
5. Văn hóa Soi Nhụ.
6. Lịch sử quân dân nhà Trần đánh tan đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ trên dòng sông Mang.

Dự kiến, các mô hình sẽ trở thành sản phẩm trưng bày độc đáo tại Bảo tàng đa dạng sinh học của Vườn quốc gia, góp phần quảng bá giá trị tự nhiên, văn hóa, lịch sử và tạo điểm nhấn hấp dẫn cho du khách trong nước và quốc tế.

Tại buổi làm việc, lãnh đạo và chuyên gia Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam đã đưa ra nhiều ý kiến tư vấn sâu sắc. PGS.TS. Nguyễn Trung Minh, Tổng Giám đốc, nhấn mạnh: công nghệ trưng bày hiện đại là cần thiết để tạo sự hấp dẫn, song yếu tố cốt lõi của bảo tàng vẫn là giá trị khoa học và tính chân thực của mẫu vật. Công nghệ có thể nhanh chóng lạc hậu, trong khi mẫu vật và hệ thống trưng bày khoa học mới là nền tảng bền vững. Ông cho rằng VQG Bái Tử Long cần chú trọng đến việc sưu tầm, bảo quản và trưng bày các mẫu vật gắn với thổ nhưỡng, địa chất, cổ sinh vật và lịch sử tự nhiên, đồng thời khẳng định Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam sẵn sàng phối hợp, tư vấn ngay từ giai đoạn đầu của dự án.

Đại diện Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam PGS. TS Nguyễn Trung Minh, Tổng Giám đốc phát biểu tại buổi làm việc

PGS.TS. Phan Kế Long, Phó Tổng Giám đốc, Chủ tịch Hội đồng Khoa học, nhấn mạnh bảo tàng cần có câu chuyện kịch bản rõ ràng, ngắn gọn, mang tính hệ thống, giúp người xem hiểu được tiến trình tiến hóa và những giá trị đặc trưng của khu vực. Ông lưu ý hiện nay công nghệ lưu trữ mẫu vật tại VQG Bái Tử Long đã lạc hậu, điều kiện bảo quản còn hạn chế, vì vậy cần sớm ứng dụng các phương pháp tiên tiến như công nghệ nhựa hóa mẫu vật để đảm bảo trưng bày lâu dài và an toàn. Theo ông, khi triển khai dự án, cần song song chuẩn bị nội dung kịch bản khoa học và công nghệ trưng bày phù hợp, tránh chạy theo hình thức mà thiếu nền tảng học thuật.

PGS.TS. Vũ Văn Liên, Phó Tổng Giám đốc, đưa ra các kiến nghị cụ thể: cần sớm thống kê, xây dựng cơ sở dữ liệu mẫu vật phục vụ 06 mô hình trình diễn; đồng thời cải tạo, sắp xếp lại hệ thống trưng bày, bổ sung tranh ảnh về các loài sinh vật tự nhiên, bố trí hợp lý nhằm nâng cao tính trực quan. Ông cũng chỉ ra tình trạng một số mẫu vật bị xuống cấp, như mẫu thú bị rụng lông do côn trùng hay mẫu nhồi bông tẩm hóa chất độc hại, cần sớm được xử lý để bảo đảm an toàn cho khách tham quan và cán bộ làm công tác bảo tàng.

Các ý kiến tư vấn này được đại diện Ban Quản lý VQG Bái Tử Long, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực II và Công ty Tư vấn Kiến trúc Quảng Ninh đánh giá cao, coi đây là cơ sở quan trọng để thiết kế kiến trúc và xây dựng nội dung trưng bày phù hợp, hiện đại nhưng vẫn mang giá trị khoa học lâu dài.

Đại diện Lãnh đạo hai đơn vị ký kết thoả thuận hợp tác đôi bên

Lãnh đạo hai đơn vị trao tặng tài liệu tại buổi làm việc

Buổi ký kết thỏa thuận hợp tác và làm việc giữa Ban Quản lý VQG Bái Tử Long và Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam không chỉ mở ra hướng đi mới trong công tác nâng cấp Nhà Bảo tàng đa dạng sinh học, mà còn tạo nền tảng cho sự phối hợp lâu dài trong lĩnh vực bảo tồn thiên nhiên, giáo dục khoa học và phát triển du lịch sinh thái bền vững. Sự tham gia, đồng hành của các chuyên gia đầu ngành từ Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam sẽ góp phần bảo đảm rằng quá trình xây dựng bảo tàng vừa mang tính hiện đại, ứng dụng công nghệ cao, vừa giữ vững tính chuẩn xác khoa học và giá trị bền vững. Đây cũng là bước đi quan trọng để Vườn quốc gia Bái Tử Long khẳng định vị thế không chỉ là điểm đến giàu tiềm năng về thiên nhiên, mà còn là trung tâm giáo dục và lan tỏa tri thức về đa dạng sinh học, văn hóa và lịch sử đến với cộng đồng trong nước và bạn bè quốc tế.

Tác giả: Đào Thu Thuỷ