Thu thập mẫu sinh vật biển phục vụ trưng bày tại nhà Bảo tàng Đa dạng sinh học Vườn quốc gia Bái Tử Long

Thực hiện Kế hoạch số 499/KH-VQG ngày 08/8/2024 của Ban Quản lý Vườn quốc gia Bái Tử Long; Phòng Bảo tồn biển, đất ngập nước đã triển khai thu thập mẫu sinh vật biển phục vụ trưng bày tại nhà Bảo tàng Đa dạng sinh học tại vùng biển các khu vực: Soi nhụ, Lỗ Hố, Hòn vành, Ba Mùn, Lách Chè.

Phương pháp thu mẫu được sử dụng chủ yếu bằng hình thức câu, lựa chọn thời điểm buổi sáng khi mặt trời bắt đầu lên hoặc thời điểm thay đổi thủy triều đảo nước nên/xuống, đây là lúc cá hoạt động mạnh để kiếm mồi.

Công tác ngoại nghiệp ngoài hiện trường

Đối với mẫu cá sống sử dụng túi lưới đựng cá để nuôi cá trong những ngày thu mẫu; đối với các mẫu cá bị chết thì được xử lý kịp thời bằng hoá chất hoặc ướp bằng đá lạnh trong thùng xốp bảo quản. Hóa chất xử lý mẫu được xử dụng gồm: Foocmaline 10% và Alcohol 70%. Các mẫu thu được sau khi được chuyển về Bảo tàng được bố trí chế tác ngay nhằm tránh bị phân hủy do nhiệt độ môi trường và cũng để đảm bảo màu sắc sinh động.

Mẫu được cố định bằng ghim trước khi xử lý hóa chất

Các mẫu cá được đưa vào xử lý đều còn nguyên vẹn, có đầy đủ các đặc điểm để sử dụng trong nghiên cứu phân loại học; để xử lý mẫu cá có hình dáng đẹp, có tư thế tự nhiên cần cố định tư thế mẫu (dùng kim băng ghim căng trên nền xốp và cố định vây cá bằng dung dịch Foocmaline 10%, thân cá được quét bằng các lượt Foocmaline cho đến khi phần da cá đủ cứng). Đối với các mẫu cá có kích thước lớn cần được bỏ nội quan và tiêm Foocmaline vào các phần có mô và thịt dày trước khi ngâm mẫu trong Alcohol 70%.

Kết thúc đợt thu mẫu, đã thu thập được 40 cá thể của 10 loài cá biển như: Cá Thu vạch Scomberomorus commerson; cá Mó vây đỏ Chlorurus microrhunos Bleeker, 1854; cá Quài Ablennes hians (Valenciennes 1846); cá Rồng Sphyraena acutipinnis; Cá Ó (Đuối Ó) Myliobatiformes; cá Xước bè Scomberoides commersonnianus; cá Cam Alepes djedaba Forsskal, 1775; cá Lanh Chirocentrus dorab; cá Gáy tai hồng Lethrinus lentjan (Lacepède, 1802); cá Cuộng (cá xương xanh) Tylosurus crocodilus.

Trong đợt thu thập mẫu vật biển, mặc dù thời tiết có lúc chưa thuận lợi, nhưng với tinh thần yêu nghề, yêu khoa học, yêu công tác bảo tồn, Đoàn công tác đã vượt qua những khó khăn để hoàn thành khối lượng công việc trong kế hoạch đã đề ra. Đây là nhiệm vụ hàng năm, là cơ sở để đề xuất giám định và bổ sung các loài vào danh lục sinh vật biển của Vườn quốc gia Bái Tử Long, đồng thời góp phần từng bước thu thập, hoàn thiện hệ thống mẫu sinh vật biển trưng bày phục vụ công tác nghiên cứu khoa học và tuyên truyền giáo dục môi trường.

Tác giả: Nguyễn Hải Phong