Phòng Khoa học và Hợp tác quốc tế – Ban Quản lý Vườn quốc gia Bái Tử Long vừa hoàn thành đợt giám sát hiện trạng rừng Trâm di sản lần thứ hai năm 2025 tại khu vực nội đảo Minh Châu, góp phần đánh giá tình hình sinh trưởng, tái sinh và định hướng bảo tồn loài Trâm mốc đặc trưng của Vườn.
Thực hiện Kế hoạch số 583-KH/VQG ngày 06/10/2025 của Ban Quản lý Vườn quốc gia Bái Tử Long, từ ngày 16 đến 20 tháng 10 năm 2025, Phòng Khoa học và Hợp tác quốc tế đã tổ chức giám sát rừng Trâm tại thửa đất số 49, khu vực nội đảo Minh Châu, tiểu khu 209A. Tổng diện tích khu vực giám sát là 9,46 ha, gồm 1,67 ha rừng tự nhiên và 7,79 ha rừng trồng. Đây là một trong những khu rừng Trâm tiêu biểu của Vườn quốc gia, có giá trị cao về sinh thái, cảnh quan và nghiên cứu khoa học.
Đo đếm các chỉ tiêu sinh trưởng về chiều cao và đường kính D1.3
Kết quả giám sát cho thấy, loài Trâm mốc vẫn giữ vai trò chiếm ưu thế tuyệt đối trong cấu trúc tầng cây cao, với hệ số tổ thành đạt 0,978. Thành phần loài trong ô tiêu chuẩn chỉ ghi nhận được ba loài chính là Trâm mốc, Sơn và một loài khác, phản ánh đặc điểm của quần xã gần như thuần loài. Chỉ số phong phú loài Margalef đạt 0,4, thể hiện mức độ đa dạng sinh học còn thấp. Mặc dù vậy, các chỉ tiêu sinh trưởng của rừng Trâm vẫn ổn định, với mật độ trung bình đạt 1.840 cây/ha và trữ lượng gỗ 186,44 m³/ha, chứng tỏ hệ sinh thái rừng Trâm đang phát triển bền vững trong điều kiện tự nhiên hiện nay.
Về cây tái sinh, kết quả điều tra ghi nhận bốn loài cây gồm Trâm mốc, Ké, Trọng đũa và Dạo, trong đó Trâm mốc chiếm hơn 92% tổng số cá thể tái sinh. Điều này phản ánh khả năng tái sinh tự nhiên mạnh mẽ của loài chủ đạo, đồng thời cho thấy sự ổn định của quần thể. Tuy nhiên, đa số cây tái sinh tập trung ở cấp chiều cao dưới 0,5 mét – giai đoạn non yếu, cần có các biện pháp lâm sinh thích hợp để hỗ trợ phát triển. Tất cả cây tái sinh đều có nguồn gốc từ hạt, chứng tỏ điều kiện môi trường tại khu vực này thuận lợi cho quá trình nảy mầm và phục hồi tự nhiên của rừng Trâm.
Đo đếm cây tái sinh
Bên cạnh những kết quả tích cực, đợt giám sát cũng ghi nhận một số tác động từ hoạt động du lịch trong khu vực. Các công trình nhà tạm và hoạt động du lịch tự phát gần rừng Trâm có nguy cơ ảnh hưởng đến hệ sinh thái, làm thay đổi cấu trúc thảm thực vật, tăng nguy cơ cháy rừng và ô nhiễm môi trường. Nếu không được kiểm soát chặt chẽ, các tác động này có thể ảnh hưởng đến quá trình tái sinh và sự ổn định lâu dài của rừng Trâm di sản.
Trước tình hình đó, Phòng Khoa học và Hợp tác quốc tế đã kiến nghị Ban quản lý Vườn quốc gia Bái Tử Long chỉ đạo Hạt Kiểm lâm tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát, tuyên truyền pháp luật lâm nghiệp và phòng cháy chữa cháy rừng cho các hộ kinh doanh du lịch gần rừng; đồng thời giám sát chặt chẽ việc xây dựng công trình tạm và nghiêm cấm việc sử dụng lửa tại bãi tắm Minh Châu. Phòng cũng đề xuất nghiên cứu, xây dựng phương án tôn tạo và phát huy giá trị rừng Trâm di sản, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ rừng cho cộng đồng và du khách, đồng thời tham mưu cấp có thẩm quyền giao quyền quản lý diện tích rừng Trâm di sản cho Vườn quốc gia Bái Tử Long nhằm đảm bảo công tác bảo tồn bền vững theo đúng quy định pháp luật.
Rừng Trâm Minh Châu là một phần quý giá trong hệ sinh thái của Vườn quốc gia Bái Tử Long, mang ý nghĩa lớn không chỉ về mặt sinh học mà còn về cảnh quan và du lịch sinh thái. Việc thường xuyên giám sát, nghiên cứu và phục hồi rừng Trâm không chỉ góp phần bảo vệ nguồn gen quý hiếm, mà còn khẳng định cam kết của Vườn quốc gia Bái Tử Long trong việc gìn giữ và phát huy các giá trị tự nhiên đặc sắc của vùng biển đảo Đông Bắc Tổ quốc.
Tác giả: Nguyễn Văn Khánh
