Vườn quốc gia Bái Tử Long: 15 năm xây dựng và phát triển

Cách đây 15 năm, ngày 01 tháng 6 năm 2001 Vườn quốc gia Bái Tử Long được thành lập theo Quyết định số 85/2011/QĐ-TTg của Thủ trướng Chính phủ trên cơ sở mở rộng và chuyển hạng từ khu bảo tồn thiên nhiên Ba Mùn. Ngày 12 tháng 10 năm 2001 UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định số: 3879/QĐ-UB về việc thành lập Ban quản lý Vườn quốc gia Bái Tử Long trực thuộc Chi cục Kiểm lâm. Ngày 31 tháng 3 năm 2005 UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành quyết định 932/QĐ-UBND về việc chuyển Ban quản lý Vườn quốc gia Bái Tử Long là đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND tỉnh. Nhân kỷ niệm 15 năm ngày thành lập Vườn quốc gia Bái Tử Long (1/6/2001 – 1/6/2016) cán bộ, viên chức Vườn quốc gia Bái Tử Long cùng nhau ôn lại chặng đường hình thành, xây dựng và trưởng thành của Vườn quốc gia Bái Tử Long.

Đảo Ba Mùn - VQG Bái Tử Long

Trung tâm Vườn quốc gia Bái Tử Long cách thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh 20 km về phía Đông, cách Vịnh Hạ Long 60 km về phía Đông Bắc, có diện tích 15.783 ha; trong đó, diện tích biển chiến 9.658 ha, diện tích rừng là 6.125 ha. Phần đảo bao gồm hơn 80 hòn đảo lớn nhỏ, chia thành 03 cụm đảo chính: Ba Mùn, Trà Ngọ và Sậu. Vườn quốc gia Bái Tử Long có giá trị đa dạng sinh học cao tính đã thống kê được 2.212 loài (đã có tên) trong đó, động thực vật 992 loài , hệ sinh thái biển 1.220 loài. Tổng số loài trong sách đỏ Việt Nam 108 loài  trong đó, động thực vật rừng 77 loài, hệ sinh thái biển 31 loài (theo báo cáo của hội đồng khoa học Vườn quốc gia). Ngoài giá trị về đa dạng sinh học Vườn quốc gia Bái Tử Long còn có giá trị về cảnh quan thiên nhiên, lịch sử văn hóa như: Bãi tắm chương hẹp, Rừng Trâm thuần loài, Hang Cái Đé, Hang Soi Nhụ...

 Ngày 25 tháng 4 năm 2002 Vườn quốc gia Bái Tử Long chính thức làm lễ ra mắt và đi vào hoạt động với 9 cán bộ, viên chức từ Chi cục Kiểm lâm chuyên sang. Thời gian đầu còn gặp nhiều khó khăn, cơ sở vật chất chưa có, trụ sở làm việc phải đi thuê, đời sống vật chất còn gặp nhiều khó khăn. Đến nay cán bộ, viên chức đã tăng cả về số lượng và chất lượng gồm 56 người (trong đó trình độ thạc sỹ 02 người, trình độ đại học 36 người, trình độ trung cấp 09 người, nhân viên phục vụ 09  người). Lực lượng cán bộ, viên chức đã được trẻ hoá dần, hầu hết cán bộ chủ chốt đều được đào tạo qua các trường chính trị, quản lý nhà nước, tin học và nghiệp vụ chuyên ngành . Về tổ chức bộ máy hiện nay gồm 03 phòng chuyên môn (Văn phòng; Phòng bảo tồn biển và Đất ngập nước; Phòng KH và HTQT), 01 đơn vị trực thuộc (Hạt kiểm lâm). Cơ sở vật chất, phương tiện, trang thiết bị được đầu tư cơ bản đáp ứng được yêu cầu công tác.

Thực hiện nhiệm vụ được giao là quản lý, bảo vệ tài nguyên, cảnh quan, môi trường; Lập quy hoạch bảo tồn và phát triển; Bảo tồn; nghiên cứu khoa học; Hợp tác với các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước; Tuyên truyền giáo dục cộng đồng và một số nhiệm vụ khác.

Sau 15 năm xây dựng và phát triển Vườn quốc gia Bái Tử Long không ngừng cố gắng phấn đấu vừa xây dựng vừa phát triển, vượt qua nhiều khó khăn, thử thách hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Về công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên, cảnh quan, môi trường luôn xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Trong 15 năm qua lực lượng kiểm lâm đã tổ chức trên 32.000 lượt tuần tra trên rừng và trên biển (trong đó, phối hợp với chính quyền địa phương, các ngành chức năng trên 6.000 lượt tuần tra). Trong các lượt tuần tra đã phát hiện, bắt giữ, ngăn chặn và xử lý 127 vụ vi phạm trong đó: 111 vụ vi phạm lâm luật, 16 vụ vi phạm trong lĩnh vực thủy sản, 05 vụ vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ cảnh quan, môi trường. Tịch thu hàng chục tang vật phương tiện, thu nộp ngân sách nhà nước khoảng 300 triệu đồng. Ngoài ra, giao khoán bảo vệ rừng cho 04 tổ bảo vệ rừng gồm 16 người tham gia theo dự án 661, thực hiện tốt công tác phòng cháy, chữa cháy rừng.

 Vườn Quốc Gia Bái Tử Long xây dựng Dự án và được chấp thuận đầu tư một số dự án phát triển Vườn quốc gia Bái Tử Long như: Dự án đầu tư phát triển Vườn quốc gia Bái Tử Long giai đoạn 2016-2020; Dự án đầu tư thiết bị nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học phục vụ bảo tồn đa dạng sinh học tại Vườn quốc gia Bái tử Long. Phối hợp các các đơn vị có liên quan xây dựng các quy hoạch để phục vụ công tác bảo tồn. Đề xuất được chấp nhận đầu tư kinh phí triển khai 03 dự án bảo tồn, môi trường gồm; Dự án khai thác bền vững nguồn lợi Sá sùng tại xã Minh Châu; Dự án điều tra, đánh giá thực trạng các loài nguy cấp quý hiếm làm căn cứ xây dựng kế hoạch bảo tồn đa dạng sinh học Vườn quốc gia Bái Tử Long.

Bên cạnh đó, tổ chức chăm sóc, trồng mới 39,5 ha rừng. Phối hợp với Chi cục Kiểm lâm Quảng Ninh, Trung tâm cứu hộ Hà Nội, chi cục Kiểm lâm Hà Nội, tổ chức tiếp nhận, cứu hộ và thả về rừng trên 200 cá thể  động vật rừng như: Khỉ đuôi dài, Khỉ Vàng, Cầy hương, Mèo Rừng, Rắn hổ mang, Rắn Ráo.

Ngoài ra, để phát triển kinh tế xã hội, ổn định đời sống cộng đồng dân cư địa phương phương nhằm làm giảm áp lực khai thác tài nguyên, nâng cao ý thức bảo vệ tài nguyên môi trường Vườn quốc gia Bái Tử Long đã triển khai Phương án thí điểm chia sẻ lợi ích trong quản lý, khai thác và phát triển bền vững nguồn nhuyễn thể tự nhiên trên vùng đất ngập nước của vườn quốc gia Bái Tử long sau hai năm thực hiện phương án triển khai thành công. Cấp mặt nước biển cho các hộ gia đình nuôi trồng thủy sản. Hỗ trợ các thôn, bản giáp gianh với khu rừng đặc dụng theo Thông tư 100 để đầu tư nâng cao năng lực phát triển sản xuất, xây dựng các công trình công cộng.

Trong công tác nghiên cứu khoa học Vườn quốc gia Bái Tử Long đã triển khai thành công 05 đề tài khoa học cấp tỉnh: Làm giàu rừng bằng loài cây Lim Xanh, Làm giàu rừng bằng cây Kim giao Núi đá; Nghiên cứu nhân giống trồng thử nghiệm cây Bá Bệnh, Nghiên cứu nhân giống trồng thử nghiệm cây Lá Khôi; Nuôi thử nghiệm loài Hải Sâm trắng. Hàng năm tổ chức điều tra giám sát đa dạng sinh học.

 Về lĩnh vực hợp tác quốc tế Vườn quốc gia Bái Tử Long hợp tác với một số tổ chức quốc tế triển khai thành công nhiều Dự án như: Dự án bảo tồn Rùa biển do IUCN tài trợ; Dự án nâng cao năng lực quản lý do VCF tài trợ; Dự án Hỗ trợ phát triển DLST cộng đồng và giáo dục môi trường tại xã Minh Châu do tổ chức LMPA tài trợ. Ngoài ra, phối hợp tổ chức Frontier Việt Nam, tổ chức MCD, Quỹ Quốc tế bảo vệ thiên nhiên-WWF, Quỹ môi trường toàn cầu-GEF/SGP, tổ chức tình nguyện bảo tồn sinh viên Nhật Bản-JSCV, Quỹ môi trường toàn cầu Nhật Bản-JGFE, hiệp hội Vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên Việt Nam –VNPPA và Trung tâm Vườn quốc gia-NPC triển khai triển khai nhiều hoạt động bảo tồn, giáo dục môi trường.

Công tác du lịch sinh thái đang được quan tâm đầu tư, để xúc tiến du lịch sinh thái trong thời gian tới Vườn quốc gia Bái Tử Long đã xây dựng các tua tuyến địa điểm tham quan, các điểm dừng chân, tờ rơi giới thiệu du lịch sinh thái; Lập quy hoạch du lịch sinh thái trong Vườn quốc gia giai đoạn 2016-2020; Xây dựng đề án thành lập trung tâm du lịch sinh thái và giáo dục môi trường; Ký kết về hợp tác phát triển du lịch giữa Vườn quốc gia Bái Tử Long, Vịnh Hạ Long, Vườn quốc gia Cát Bà. Tập huấn du lịch sinh thái cho cán bộ, viên chức Vườn quốc gia Bái Tử Long.

Chú trọng công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho các em cấp 1,  cấp 2 đến các thôn, ngư dân trên biển về bảo vệ môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên được thực hiện thường xuyên, tiên tục và rộng khắp bằng nhiều hình thức như: Phát tờ rơi, mở lớp tập huấn về bảo vệ tài nguyên thiên nhiên cho người dân, tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ cho các em học sinh trường THCS Minh Châu, tổ chức cuộc thi dung chuôn vàng cho học sinh trường THCS Hạ Long.

    Với những thành tích đã đạt được qua 15 năm xây dựng và phát triển, tập thể Vườn quốc gia Bái Tử Long đã được UBND tỉnh tặng thưởng danh hiệu tập thể lao đông xuất sắc, 04 Bằng khen, 11 cá nhân tặng bằng khen của UBND tỉnh, 02 cá nhân được tăng thưởng chiến sỹ thi đua cấp tỉnh, nhiều cá nhân được tặng chiến sỹ thi đua cấp cơ sở...

Có được những thành tích trên là cả một quá trình phấn đấu không mệt mỏi  của tập thể các bộ, viên chức. Đặc biệt, là sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát kịp thời của Tỉnh Uỷ, UBND tỉnh, sự giúp đỡ của các sở, ban ngành, các tổ chức trong và ngoài nước và sự phối hợp của chính quyền địa phương luôn quan tâm ủng hộ, tạo điều kiện cho Vườn quốc gia Bái Tử Long hoàn thanh tốt chức năng nhiệm vụ được giao.

Nhìn lại 15  năm xây dựng và phát triển, có thể khẳng định Vườn quốc gia Bái Tử Long không ngừng lớn nhạnh và trưởng thành. Phát huy những thành tích đã đạt được nêu trên rất đáng tự hào và cần được phát huy mạnh mẽ hơn nữa. Kỷ niệm 15 năm thành lập Vườn quốc gia Bái Tử Long cán bộ, viên chức sẽ tiếp tục nỗ lực phấn đấu hơn nữa để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Xây dựng tập thể đoàn kết, phát huy dân chủ, xây dựng đội ngũ cán bộ, viên chức giỏi, quan tâm đào tạo nguồn nhận lực, nâng cao năng lực công tác. Tranh thủ sự quan tâm của tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Ninh, các cơ quan hữu, mở rộng mối quan  hệ, phối hợp với các sở ban ngành, các vườn quốc gia, chính quyền địa phương, các tổ chức trong và ngoài nước, Góp phần bảo tồn nguồn, tài nguyên quý giá của Quốc gia.

                                                                                                                                                                                                                             Hà Xuân Chung